اصفهان
اصفهان، شهری تاریخی و فرهنگی در مرکز ایران، همواره نقش مهمی در تاریخ و اقتصاد کشور داشته است. این شهر که به واسطهٔ پیشینهٔ غنی خود «نصف جهان» نام گرفته، در دوره‌های مختلف پایتختی ایران را بر عهده داشته و میراث ارزشمند معماری و هنری از خود به جای گذاشته است. اصفهان امروز با جمعیتی قابل توجه و موقعیت استراتژیک، یکی از قطب‌های مهم صنعتی، گردشگری و دانشگاهی ایران محسوب می‌شود.
با این همه، اصفهان در دهه‌های اخیر با چالش‌های متعددی روبرو بوده است؛ از بحران کم‌آبی و خشکی زاینده‌رود گرفته تا مشکلات زیست‌محیطی و توسعهٔ نامتوازن شهری. اکنون و با فرض گذار به دورانی تازه پس از پایان جمهوری اسلامی، فرصتی تاریخی برای اصفهان پدید آمده است تا با رویکردی علمی و لیبرال، برنامه‌ای جامع برای توسعهٔ همه‌جانبهٔ خود تدوین و اجرا کند.
در مقدمهٔ این برنامه، ابتدا نقاط قوت و مزیت‌های اصفهان و همچنین چالش‌ها و کاستی‌های کنونی بررسی می‌شود تا چارچوب روشنی برای اقدامات آتی فراهم گردد. سپس در بخش‌های بعدی، اجزای مختلف یک برنامهٔ ده‌سالهٔ توسعهٔ همه‌جانبه با تأکید بر محورهای کلیدی – همچون احیای زاینده‌رود، رونق گردشگری، حفظ هویت معماری، ارتقای صنایع، بهبود حمل‌ونقل و جذب سرمایه‌گذاری – تشریح خواهد شد. سرانجام، چشم‌انداز ده‌ساله‌ای ترسیم می‌شود که در آن اصفهان به عنوان شهری پویا، پایدار و الهام‌بخش در سطح ملی و بین‌المللی ظاهر می‌شود.
۲. چالش‌ها و مزیت‌ها
چالش‌های کنونی اصفهان: اصفهان با وجود اهمیت و ظرفیت‌های خود، با چالش‌های ساختاری و محیطی قابل توجهی دست‌به‌گریبان است. نخستین و مهم‌ترین چالش، بحران آب و خشکی زاینده‌رود است. در سال‌های اخیر جریان زاینده‌رود که شاهرگ حیاتی شهر محسوب می‌شود، در بخش قابل توجهی از سال خشک شده و تالاب گاوخونی در انتهای آن تقریباً به کلی از بین رفته است. مصرف بی‌رویه و انتقال آب به حوضه‌های دیگر، همراه با خشکسالی، این رود را تا مرز خشکی کامل پیش برده و تنش‌های اجتماعی از جمله اعتراض کشاورزان را برانگیخته است. مشکلات زیست‌محیطی و آلودگی هوا چالش مهم دیگر اصفهان به‌شمار می‌آید. تمرکز صنایع سنگین در اطراف شهر و تردد خودروهای فراوان، آلودگی هوای شهر را تشدید کرده است. همچنین توسعهٔ شهری بی‌رویه در برخی مناطق بدون برنامه‌ریزی جامع، به بافت تاریخی شهر آسیب زده و کمبود سرمایه‌گذاری در حمل‌ونقل عمومی به افت کیفیت زندگی شهروندان انجامیده است.
مزیت‌ها و قابلیت‌های اصفهان: در کنار این چالش‌ها، اصفهان واجد مزیت‌ها و ظرفیت‌های منحصربه‌فردی است که پایهٔ توسعهٔ آینده قرار می‌گیرند. نخست آنکه اصفهان گنجینه‌ای کم‌نظیر از میراث تاریخی و فرهنگی در اختیار دارد. وجود صدها بنای تاریخی شاخص (مانند مجموعهٔ نقش جهان، پل‌های تاریخی، مساجد و کلیساهای کهن) این شهر را چون موزه‌ای زنده کرده است. این میراث ارزشمند، اصفهان را به یکی از مقاصد اصلی گردشگری در ایران و جهان تبدیل کرده و زمینهٔ مناسبی برای درآمدزایی و دیپلماسی فرهنگی فراهم می‌آورد. مزیت مهم دیگر، پایهٔ اقتصادی و صنعتی قوی اصفهان است. این استان قطب صنایعی چون فولاد، پتروشیمی, پالایش نفت، نساجی و صنایع دستی است و زیرساخت صنعتی قابل توجهی را طی دهه‌ها توسعه یافته دارد. همچنین اصفهان به واسطهٔ نیروی انسانی تحصیل‌کرده و مراکز علمی خود شناخته می‌شود؛ دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی معتبری در این شهر فعالند که سرمایهٔ انسانی ماهری برای توسعهٔ دانش‌بنیان فراهم می‌کنند.
۳. برنامهٔ ده‌سالهٔ توسعهٔ همه‌جانبهٔ اصفهان با رویکرد علمی و لیبرال، پس از پایان جمهوری اسلامی
این برنامهٔ ده‌ساله در هفت محور کلیدی تدوین شده است که تمام ابعاد پیشرفت شهر را پوشش می‌دهد. محورهای اساسی عبارت‌اند از: احیای زاینده‌رود و مدیریت آب، توسعهٔ گردشگری، حفظ و بازآفرینی معماری سنتی همراه با نوسازی شهری، ارتقای صنایع و توسعهٔ صنایع دانش‌بنیان، بهبود حمل‌ونقل عمومی و بین‌شهری، جذب سرمایه‌گذاری خصوصی و خارجی، و تبدیل اصفهان به کانون دیپلماسی فرهنگی و شهر خلاق. در ادامه، اقدام‌ها و اهداف هر محور شرح داده می‌شود:
احیای زاینده‌رود و مدیریت پایدار منابع آب
مهم‌ترین اولویت توسعهٔ اصفهان، حل بحران آب و احیای دائمی زاینده‌رود است. برای این منظور، برنامه‌ای جامع برای مدیریت علمی منابع آب حوضهٔ زاینده‌رود اجرا می‌شود. از یک سو، مدیریت تقاضا و اصلاح الگوی مصرف در پیش گرفته خواهد شد: تغییر کشت به محصولات کم‌آب‌بر و آبیاری نوین در بخش کشاورزی، نصب تجهیزات بازچرخانی آب در صنایع بزرگ و استفادهٔ حداکثری از پساب تصفیه‌شده، و فرهنگ‌سازی جهت صرفه‌جویی در مصرف شهری. از سوی دیگر، نظارت دقیق و برخورد قانونی تضمین می‌کند که برداشت‌های غیرمجاز از رودخانه و منابع زیرزمینی متوقف شود و تقسیم عادلانهٔ آب میان استان‌های بالادست و پایین‌دست بر پایهٔ شاخص‌های علمی صورت گیرد.
در کنار مدیریت مصرف، افزایش ظرفیت منابع آب نیز در دستور کار است. پروژه‌های انتقال آب از حوضه‌های مجاور یا دریا (مانند تکمیل خط انتقال آب خلیج فارس/دریای عمان به فلات مرکزی) با مشارکت سرمایه‌گذاران به‌تدریج عملیاتی می‌شوند تا بخشی از کمبود آب جبران گردد. همچنین احداث تصفیه‌خانه‌های پیشرفته برای بازیافت آب فاضلاب شهری و صنعتی، منابع پایدار جدیدی برای مصارف کشاورزی و فضای سبز فراهم خواهد کرد. هدف آن است که طی ده سال، جریان زاینده‌رود در تمام طول سال برقرار باشد و تالاب گاوخونی نیز آبگیری منظم را تجربه کند. به این ترتیب، علاوه بر احیای محیط‌زیست و کشاورزی منطقه، نشاط اجتماعی شهروندان اصفهان بازگردانده شده است.
توسعهٔ گردشگری تاریخی، فرهنگی، مذهبی و صنعتی
اصفهان به عنوان نگین گردشگری ایران، ظرفیت‌های بی‌نظیری در حوزه‌های مختلف گردشگری دارد و برنامهٔ ده‌ساله بر شکوفایی همه‌جانبهٔ آنها تمرکز خواهد کرد. در حوزهٔ گردشگری تاریخی و فرهنگی، حفاظت و معرفی هرچه بهتر بناها و محوطه‌های تاریخی در اولویت قرار می‌گیرد. مرمت علمی آثار ارزشمند (مانند مجموعهٔ میدان نقش جهان، مساجد تاریخی امام و شیخ لطف‌الله، پل‌های سی‌وسه‌پل و خواجو و کلیساهای محلهٔ جلفا) همراه با ایجاد زیرساخت‌های بازدید (نورپردازی مناسب، موزه‌ها و مرکزهای اطلاع‌رسانی چندزبانه) جذابیت اصفهان را برای گردشگران داخلی و خارجی دوچندان خواهد کرد. همچنین برگزاری رویدادهای فرهنگی و هنری (جشنواره‌های موسیقی، نمایشگاه‌های صنایع‌دستی و هفته‌های فرهنگی اصفهان) به صورت سالانه در این اماکن، روح تازه‌ای در کالبد تاریخی شهر می‌دمد و تجربهٔ گردشگران را غنی‌تر می‌کند. تنوع فرهنگی و مذهبی اصفهان نیز به عنوان یک ظرفیت ویژه مورد توجه قرار می‌گیرد؛ به‌طوری‌که گردشگران می‌توانند در یک روز از زیبایی معماری و معنویت مساجد باشکوه اسلامی تا تاریخ و هنر کلیساهای زیبای ارامنه در جلفا را مشاهده کرده و جلوه‌ای از همزیستی ادیان را از نزدیک لمس کنند.
در بخش گردشگری صنعتی، تمرکز عمدتاً بر شناساندن پشتوانه‌های هنری و تولیدی شهر به گردشگران است. بازدیدهای برنامه‌ریزی‌شده از کارگاه‌های صنایع‌دستی (فرش‌بافی، قلم‌زنی، میناسازی و جز آن) در محلات سنتی اصفهان تدارک دیده می‌شود تا گردشگران از نزدیک با فرآیند آفرینش این آثار هنری آشنا شوند. این ابتکار علاوه بر خلق تجربه‌ای متفاوت برای مسافران، بازار فروش صنایع‌دستی را نیز پررونق‌تر خواهد کرد. برای پشتیبانی از توسعهٔ گردشگری، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و خدمات گردشگری نیز ضرورت دارد؛ از احداث و نوسازی هتل‌ها و اقامتگاه‌های استاندارد بین‌المللی و آموزش راهنمایان چندزبانه گرفته تا توسعهٔ سیستم حمل‌ونقل گردشگر‌محور (مانند مسیرهای دوچرخه‌سواری در بافت تاریخی و اتوبوس‌های ویژهٔ گردشگری) و تبلیغات هدفمند در بازارهای جهانی برای معرفی برند گردشگری اصفهان.
حفظ معماری ایرانی–اسلامی در بازسازی شهری، همراه با زیرساخت‌های مدرن
در توسعهٔ شهری ده‌سالهٔ اصفهان، صیانت از هویت معماری ایرانی–اسلامی شهر اصل راهنما خواهد بود. همهٔ پروژه‌های بازآفرینی بافت شهری باید ضمن ارتقای کیفیت زندگی شهروندان، هماهنگ با بافت تاریخی اجرا شوند. ساخت‌وسازهای جدید در مناطق مرکزی از نظر ارتفاع و نما کنترل خواهند شد تا منظر سنتی شهر مخدوش نگردد؛ بدین معنا که عناصر زیبایی‌شناسی معماری سنتی اصفهان در طرح‌های نوین و متناسب با نیازهای امروز به‌کار گرفته شوند. در بافت‌های فرسوده به‌جای تخریب و نوسازی بی‌رویه، رویکرد مرمت و احیای بناهای ارزشمند اتخاذ می‌شود تا محلات قدیمی جان تازه بگیرند و کاربری‌های فرهنگی و گردشگری در آنها رونق یابد. همزمان، زیرساخت‌های شهری مدرن (شبکهٔ آب، برق، فاضلاب، اینترنت پرسرعت و حمل‌ونقل عمومی) با حداقل آسیب به بافت تاریخی توسعه می‌یابد. حاصل این اقدامات شهری خواهد بود که چهرهٔ سنتی خود را حفظ کرده و در عین حال از امکانات و زیرساخت‌های شهرهای پیشرفته بهره‌مند است.
ارتقای صنعت در اصفهان: فولاد، نساجی، قطعه‌سازی، صنایع‌دستی، و توسعهٔ صنایع دانش‌بنیان و فناورانه
بخش صنعت در اصفهان با بهره‌گیری از مزیت‌های موجود، در دههٔ آینده متحول خواهد شد. در حوزهٔ صنایع سنگین مانند فولاد، برنامه بر نوسازی تکنولوژی تولید، بهبود بهره‌وری و کاهش آلایندگی متمرکز است. کارخانه‌های بزرگ (نظیر فولاد مبارکه و ذوب‌آهن) با سرمایه‌گذاری در کوره‌های کم‌مصرف‌تر و فیلترهای پیشرفته، ضمن افزایش تولید، دوستدار محیط‌زیست‌تر خواهند شد. همچنین تولید محصولات کیفی و ویژه (مانند فولادهای آلیاژی برای صنایع خودروسازی و نفت) برای حضور موفق در بازارهای جهانی دنبال می‌شود. توسعهٔ صنایع پایین‌دستی و قطعه‌سازی پیرامون این صنایع مادر (مثلاً تولید قطعات خودرو و ماشین‌آلات) از دیگر اهداف است تا زنجیرهٔ صنعتی اصفهان کامل‌تر و اشتغال‌آفرین‌تر گردد.
در صنایع سبک‌تر همچون نساجی و صنایع‌دستی، رویکرد احیا و نوآوری اتخاذ می‌شود. کارخانه‌های نساجی قدیمی با ماشین‌آلات مدرن تجهیز و نیروی کار آن با مهارت‌های جدید آموزش می‌بیند تا محصولات باکیفیت و رقابتی عرضه شود. همزمان صنایع‌دستی اصفهان – از فرش و پارچه‌های قلمکار گرفته تا خاتم‌کاری و میناسازی – با حمایت‌های دولتی و بخش خصوصی جان تازه‌ای می‌گیرد. ایجاد مراکز تجمع کارگاه‌ها و فروشگاه‌های صنایع‌دستی، ارائهٔ کمک‌های مالی و آموزشی به هنرمندان، و بازاریابی بین‌المللی برای صادرات این محصولات، جایگاه صنایع‌دستی را به عنوان یک صنعت سودآور و فرهنگ‌ساز تقویت خواهد کرد.
همزمان، سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در صنایع دانش‌بنیان صورت خواهد گرفت تا اصفهان به قطب فناوری تبدیل شود. ایجاد و گسترش پارک‌های علم و فناوری و مراکز نوآوری، حمایت مالی و قانونی از استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های فناور، و تقویت ارتباط دانشگاه‌ها با صنعت از جمله اقداماتی است که زمینه‌ساز رشد شرکت‌های فعال در حوزه‌هایی چون فناوری اطلاعات، زیست‌فناوری، نانو و انرژی‌های نو خواهد شد. در پایان این دهه، اصفهان با داشتن صنایع پیشرفتهٔ تولیدی در کنار شرکت‌های نوآور دانش‌بنیان، اقتصادی متنوع و مدرن خواهد داشت که اشتغال پایدار و رشد صادرات غیرنفتی را برای شهر به ارمغان می‌آورد.
بهبود حمل‌ونقل شهری و بین‌شهری: مترو، دوچرخه، پیاده‌راه، قطار سریع‌السیر به تهران و شیراز
رشد جمعیت و گسترش شهر اصفهان، نیاز به سیستم حمل‌ونقل کارآمد و پایدار را دوچندان کرده است. در برنامهٔ ده‌ساله، توسعهٔ حمل‌ونقل عمومی شهری به عنوان راهبرد اصلی کاهش ترافیک و آلودگی دنبال خواهد شد. مهم‌ترین پروژه در این زمینه تکمیل و گسترش شبکهٔ متروی اصفهان است. خط اول مترو که اکنون فعال است، تکمیل می‌شود و خطوط جدید (خط ۲ به صورت شرق-غرب و خط ۳ در جنوب شهر) با سرعت احداث خواهند شد تا طی چند سال آینده بخش اعظم مناطق شهری را پوشش دهند. هدف آن است که تا پایان ده سال، چندین خط مترو با ده‌ها ایستگاه در محلات اصلی فعال باشد و ستون فقرات جابه‌جایی روزانهٔ شهروندان را تشکیل دهد. در کنار مترو، نوسازی ناوگان اتوبوس‌رانی و به‌کارگیری اتوبوس‌های برقی یا هیبریدی در مسیرهای پرتردد، تکمیل‌کنندهٔ شبکهٔ حمل‌ونقل عمومی پاک خواهد بود. همچنین یکپارچه‌سازی بلیت الکترونیک و زمان‌بندی دقیق حرکت وسایل نقلیه، اعتماد و اقبال عمومی به حمل‌ونقل همگانی را افزایش می‌دهد.
در حوزهٔ حمل‌ونقل غیرموتوری نیز اصفهان ظرفیت بالایی برای تبدیل شدن به شهری دوستدار دوچرخه و پیاده‌محور دارد. طرح‌های ایجاد و گسترش مسیرهای ایمن دوچرخه‌سواری در سطح شهر – به‌ویژه در محورهای تفریحی و حاشیهٔ زاینده‌رود – اجرا خواهد شد تا دوچرخه به وسیله‌ای عملی برای جابه‌جایی شهری بدل گردد. توسعهٔ پیاده‌راه‌ها و گذرگاه‌های عابر در بافت تاریخی و مراکز تجاری (مانند ادامهٔ پیاده‌راه‌سازی چهارباغ عباسی و تبدیل برخی خیابان‌های مرکزی به گذرگاه پیاده) نیز دنبال می‌شود. این اقدامات ضمن کاهش وابستگی به خودرو، به ارتقای سلامت شهروندان، افزایش نشاط اجتماعی در فضای شهری و حفاظت از بناهای تاریخی در برابر ارتعاشات و آلاینده‌های ترافیکی کمک می‌کند.
در بخش حمل‌ونقل بین‌شهری، اتصال سریع و امن اصفهان به دیگر کلان‌شهرهای ایران هدف‌گذاری شده است. پروژهٔ قطار سریع‌السیر اصفهان-تهران که در دست ساخت است با حمایت و سرمایه‌گذاری لازم تسریع می‌شود تا هرچه زودتر به بهره‌برداری برسد. این خط پرسرعت، زمان سفر میان اصفهان و تهران (از مسیر قم) را به حدود دو ساعت کاهش خواهد داد. علاوه بر آن، برنامه‌ریزی برای گسترش این شبکه به سمت جنوب کشور نیز صورت می‌گیرد؛ به گونه‌ای که اتصال ریلی سریع‌السیر اصفهان به شیراز به عنوان یک طرح ملی در دستور کار قرار خواهد گرفت. با تکمیل این پروژه در افق ده‌ساله، سه ضلع مثلث طلایی گردشگری ایران – تهران، اصفهان و شیراز – از طریق قطارهای تندرو به هم متصل می‌شوند و تبادل گردشگر و کالا میان این مراکز مهم تسهیل می‌گردد.
مشارکت بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری خارجی در حوزه‌های گردشگری، زیرساخت، انرژی و فناوری
برای اجرای موفق برنامه‌ها، تأمین سرمایه و مدیریت بخش خصوصی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی نقشی کلیدی دارد. در رویکرد جدید لیبرال، با کاهش بروکراسی، افزایش شفافیت و اعطای معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی، زمینهٔ حضور فعال‌تر کارآفرینان و شرکت‌های خصوصی در پروژه‌های اولویت‌دار (مانند ساخت مترو، توسعهٔ نیروگاه‌ها، طرح‌های گردشگری و فناوری) فراهم می‌شود. مشارکت عمومی-خصوصی (PPP) ابزار اصلی پیشبرد طرح‌های بزرگ زیرساختی خواهد بود تا از سرمایه و تخصص بخش خصوصی بهره گرفته شود. همچنین پس از رفع تحریم‌ها و عادی‌سازی روابط خارجی، اصفهان به مقصدی جذاب برای سرمایه‌های بین‌المللی بدل خواهد شد. حضور هتل‌های زنجیره‌ای جهانی، سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی در پروژه‌های گردشگری (احداث مراکز تفریحی و اقامتگاه‌ها)، مشارکت در احداث زیرساخت‌های حمل‌ونقل و انرژی (مانند خطوط قطار و نیروگاه‌های خورشیدی) و همکاری در بخش فناوری (از راه‌اندازی دفاتر شرکت‌های معتبر گرفته تا سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها) از اهداف این برنامه است. ایجاد محیط کسب‌وکار امن و پایدار (تضمین حقوق سرمایه‌گذاران، ثبات مقررات و حمایت قضایی) نیز اولویت خواهد داشت تا سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی با اطمینان خاطر در توسعهٔ اصفهان مشارکت کنند. در نتیجهٔ این اقدامات، طی دههٔ پیشرو بسیاری از طرح‌های بزرگ شهری با اتکا به منابع مالی و مدیریتی جدید به سرانجام خواهند رسید و اقتصاد شهر پویاتر و متنوع‌تر خواهد شد.
تبدیل اصفهان به مرکز دیپلماسی فرهنگی و شهری خلاق در سطح منطقه و بین‌المللی
اصفهان با پیشینهٔ غنی هنری و تاریخی خود، ظرفیت آن را دارد که به یک کانون دیپلماسی فرهنگی و شهر خلاق منطقه تبدیل شود. در برنامهٔ ده‌ساله، سیاست‌های گوناگونی برای دستیابی به این هدف پیش‌بینی شده است. از یک سو، همکاری‌های فرهنگی بین‌المللی اصفهان به شکل نظام‌مند گسترش می‌یابد. شهرداری و نهادهای فرهنگی شهر با شهرهای خواهرخوانده در اروپا، آسیا و سایر مناطق پروژه‌های مشترک هنری، نمایشگاهی و آموزشی تعریف می‌کنند. برگزاری هفته‌های فرهنگی اصفهان در شهرهای مختلف جهان و میزبانی متقابل هفته‌های فرهنگی آن شهرها در اصفهان، تبادل هنر و میراث را میسر ساخته و نام اصفهان را جهانی خواهد کرد. همچنین تلاش می‌شود میزبانی برخی رویدادهای بزرگ بین‌المللی به اصفهان سپرده شود؛ برای مثال جشنواره‌ها و کنفرانس‌های معتبر در حوزهٔ هنر و شهرهای تاریخی یا مجامع جهانی گردشگری در این شهر برگزار گردد. حضور فعال اصفهان در مجامع شهری جهان (از طریق شبکه‌های جهانی شهرهای پیشرو و خلاق یونسکو) تقویت خواهد شد تا از مجرای دیپلماسی شهری، ارتباطات اصفهان با سایر شهرهای مهم جهان مستحکم‌تر گردد.
از سوی دیگر، تبدیل شدن به شهر خلاق نیازمند پرورش زیرساخت‌ها و نیروهای خلاق داخلی است. اصفهان که به واسطهٔ صنایع‌دستی و هنرهای سنتی در فهرست شهرهای خلاق یونسکو ثبت شده است، این مزیت را بیش از پیش تقویت خواهد کرد. حمایت از هنرمندان، طراحان و کارآفرینان حوزه‌های فرهنگی و هنری (از طریق ایجاد مراکز نوآوری فرهنگی، خانه‌های هنرمندان و فضاهای کار اشتراکی برای فعالیت‌های خلاقانه) جزو برنامه‌ها است. توسعهٔ آموزش‌های هنری در سطوح مختلف و برگزاری رویدادهای هنری و طراحی به شکل منظم، زمینه‌ساز شکل‌گیری اکوسیستم شهری خلاق خواهد شد. اصفهان در پایان این دهه شهری خواهد بود که با تکیه بر میراث غنی خود و نوآوری‌های نسل جدید، به عنوان پایتخت فرهنگی و هنری ایران در سطح بین‌المللی می‌درخشد و موجبات جذب گردشگر و سرمایهٔ فکری و مالی را بیش از پیش فراهم می‌کند.
۴. چشم‌انداز ده‌ساله
با اجرای این برنامهٔ جامع، در پایان ده سال اصفهان سیمایی کاملاً نو خواهد داشت. زاینده‌رود بار دیگر در قلب شهر جریان دارد و تالاب گاوخونی احیا شده است؛ فضای رودخانه و طبیعت بازآفریده‌شده، طراوت و نشاط را به زندگی شهر بازگردانده است. همزمان جذابیت تاریخی و فرهنگی اصفهان بیش از پیش می‌درخشد؛ خیل گردشگران داخلی و خارجی در میدان نقش جهان، خیابان‌های پیاده‌راه‌شدهٔ مرکز و محله‌های قدیمی قدم می‌زنند و محو زیبایی بناهای مرمت‌شده و رویدادهای فرهنگی زنده در گوشه‌وکنار شهر شده‌اند. صنعت گردشگری رونقی بی‌سابقه یافته و یکی از موتورهای اصلی اقتصاد اصفهان شده است که منافع آن را شهروندان در کسب‌وکارها و فرصت‌های شغلی تازه احساس می‌کنند.
از منظر زیرساخت و اقتصاد، اصفهان ده‌سال آینده شهری هوشمند، پاک و پویاست. شبکهٔ مترو و حمل‌ونقل عمومی پیشرفته، رفت‌وآمد را آسان و کم‌هزینه کرده و ترافیک و آلودگی به میزان چشمگیری کاهش یافته است. خیابان‌های مرکزی شهر از خودرومحوری به انسان‌محوری رسیده و بسیاری از مردم شهر پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری را جزء روال زندگی خود قرار داده‌اند. صنایع بزرگ اصفهان پس از نوسازی، پرتوان‌تر و کم‌آلاینده‌تر به فعالیت مشغول‌اند و در کنار آنها ده‌ها شرکت دانش‌بنیان در حوزه‌های فناوری اطلاعات، زیست‌فناوری، انرژی نو و سایر عرصه‌های پیشرفته فعال شده‌اند. نرخ بیکاری کاهش محسوسی یافته و مهاجرت نخبگان جای خود را به مهاجرت معکوس داده است؛ بسیاری از جوانان تحصیل‌کرده اکنون در شرکت‌های نوآور اصفهان مشغول کارند یا کسب‌وکار خود را راه‌اندازی کرده‌اند. اقتصاد شهر متنوع و دانش‌محور شده و اصفهان به موتور محرک توسعهٔ منطقه‌ای بدل گردیده است.
در عرصهٔ اعتبار بین‌المللی نیز اصفهان جایگاهی ممتاز یافته است. به واسطهٔ دیپلماسی فرهنگی فعال، این شهر میزبان جشنواره‌ها و همایش‌های معتبر بین‌المللی شده و به عنوان یک شهر خلاق و الهام‌بخش در منطقه شناخته می‌شود. همکاری‌های نزدیک با شهرهای خواهرخوانده، نام اصفهان را بر سر زبان‌ها انداخته است. در یک جمله، اصفهان ده‌سال آینده نصف جهان را به شکلی نوین متجلی می‌سازد: شهری که سنت و تجدد را درهم آمیخته، برای شهروندان خود رفاه و نشاط به ارمغان آورده و همچون نگینی درخشان در ایران پس از جمهوری اسلامی می‌درخشد.